+0 به یه ن
+0 به یه ن
چيلله گئجه سينده آغ ساققال لارين قدري

يئنه چيلله گئجه
سي گليب چاتدي و بير قديم دب اولاراق هامي قوهوم،طايفا آغ ساققال لارين ائوينه توپلانيب بو بايرامي عزيز توتوب بو
گئجه نين دب لرين يئرينه يئتيريرلر.
چيلله گئجه نين فلسفه سي،باشلانيشي،گليشمه
سي،...بو يازيدا وورغولانمياجاق اما يالنيز بير اونملي گلنه يه توخونا جاييق اودا
عاييله لر ايچره بويوكلري ياد ائديب او شمعين دوره سينه پروانه لر تك ييغيشماقدير
چيلله گئجه سينين هامي دبلري هله قيراقدا قالسين،تكجه بو قايداني نظرده توتساق
چيلله بايرامينين اؤنميني ثبوت ائدر.
چوخ درين معنالي بو قايدالاردان دولايي
چيلله بايرامي ايللر بويو طنطنه لي دوام ائدير.
بير طايفادا آغ ساققال لارين
يئري و قدري بللي اولماسا او طايفا داغيلماغا محكوم دور. آغ ساققال لار سانكي بير
تسبيح ايپي كيمي هامي دنه لري دوزه نه سالير.
آغ ساققالين آذربايجاندا يوكسك
يئري و ده يري وار. عموميتده مقدس و تمييز بير اينساندي ،ياشي چوخ، تجروبه سي
چوخ،دونيا گورموش و ديندار آدام دير.
آغ ساققال عاغلين زيروه سي دئمكدير،ياخشيني
پيسدن سئچن گوزدير و بو مقامدا اؤز ائلينين،كندينين،محلله سينين يارديمجي سي
اولور.بير اؤره كي يانان دده كيمي خالقا دوغرو يولو گؤسترير،خير
ايشلرده قاباغا دوشور.
آغ ساققالين آغيرليغي دانيشيقدا ،عملده،ادبده،اوتوروب
دورماسيندا بللي ائدير.
لازيم دئييل آغ ساققالين چوخدا ساوادي اولسون اونلاريندا
كي ساوادلاري يوخاريدي گره ك دانيشيقدا و داورانيشدا ساده اولسونلار.
آغ ساققال
بير طايفادا و ائلده گئرچكدن بركتدي او قويماز عايله ايچره و عايله لر آراسيندا
داوا دوشسون،داوالي اولانلاريدا باريشديرار.اونون سوزو حوكمدور، چوخ
واخت اونون سؤزو و حوكمو رسمي مقاملار و دئولت قانونلارينداندا كئچرلي
دير.
اونون قاپيسي همه شه آچيقدير هامي دانيشماق و مشورت اؤچون اونا گئدرلر.اؤز
ياشايشي چتين ليكده اولا بيلر آما خالق آرا چوخ حؤرمتلي ديرلر. هميده
چوخ مهربان و سئومه لي اينسانلارديلار.ائلين سؤز خزينه سي ديلر،قيشين سويوق و اوزون
گئجه لرينده اولارين شيرين سؤز –صوحبتلري
ائولره وائللره سيجاقليق باغيشلاير.
+0 به یه ن
معني اورميه از نگاهي ديگر
اشاره:مضمون مقاله زير در سال 1380به عنوان پايان نامه تحقيقي دوره زبان
تركي به پروفسور علي داشقين ارايه گرديد.دراينجا اختصارآن
كه حاوي مطالب نوين مي باشد به مثابه يك نظريه منتشر مي شود.اميد كه با نقد
و راهنمايي خوانندگان بزرگوار بتوانيم حق مطلب را در مورد نام اورميه
ادا كنيم تا گوشه اي از زبان،تاريخ و فرهنگ خود را باز
شناسيم.
+0 به یه ن

+0 به یه ن
رسام!سئوگيليم قوربت يئرده؛مندن بير رسيم ايسته
ييب.
لوطفن منيم بير گؤزل عكسيمي چك! اما بورنومو بير آز كيچيك،
گوزلريمي اييري ،دوداقلاريمي نازيك ،قاشلاريمي كمان،
بوينومو آغ، ياناقلاريمي قيرميزي، گيله لريمي قاپ قارا، ائله چك كي او مات
قالا.
باشيم اوسته قيزيل تاج، اياغيم آتدا آغ آت،
ساچلاريمي كمردن، كمريمي جوموشدن
رسام ائله بير شكيل چك كي...
آما يوخ اوندا من بير يالانچي قيز اولارام،عالم
بيلير منيم دوداقلاريم اَيري،گؤزوم چئردي.بوينوم بوروخ،لئچييم جيريق،تاجيم
يوخ.
يوخ رسام اونلاري همن بوراق! يئرينه... يئرينه بير رسيم چك اؤره ييمي صاف،
كؤنلومو آغ، سئوگيمي دورو ،قايغيمي جوشار گؤستر...
آخ تانريم!نه لر دئييرم؛ بونلاري سن چكنمه سن
كي،
رسام!لوطفن منه بير آغ كاغاذ وئر. اونو لكه لمه دن پست ائده جم. قوي
سئو گيليم اؤزو چكسين ، عيني اوشاق ليغيميز كيمي.
گؤزلريمي
ايكي نوقطه،قاشلاريمي ايكي جيزيق ؛ بورنومو دوز خط، دوداغيمي اَيري خط!
بو
رسيمه ايكيميزده گوله جه ييك،عيني اوشاق ليغيميز تك گوله جه ييك،اؤركده ن
گوله جه ييك.
سونرا منده اونون رسمين چكه جم؛ قولاقللاري يئكه،اَنگي
اوزون،گؤزلري دومبا!
يئنه ده گوله جه ييك عيني اوشاق ليفيميز
تك.
سئو گيليم بير يول منه دئميشدي:سن ائله بئله سينه گؤزل
سن،دوزلوسان.
رسام!مني هئچ كيمه بنزه تمه، گؤزللري منه پئش
چكمه،هر نه چكيبسن سيل،لوطفن منه بير آغ رسيم چك!
+0 به یه ن
بنؤوشه
بنؤوشه بير قيزيدي هميده چوخ گؤيچك بير قيزيدي، گوزل لييي بير يانا داورانيشي بير يانا.نجابتده-اخلاقدا قيزلارين مثالي.
تميز و گوزل بير قيز.آي پارچاسي دئسم اينان يانيلماميشام .هر گؤرَن اوغلان بير باخيشدا آلدانيردي، دوغروسو آلدانماق نه دئمك اونا گئرچكدن اينانيردي. اما او هئچ بير اوغلانا كؤنول وئرمز، محل قويمازدي.
بيلميرم اونو نيه بنزديم داغلار قيزي جيران، يوخسا اورمان گوزلي مارال، يا گويلر گويچكي ترلان...آنجاق سانكي اوشوردو بير كيمسه يه قووشموردو اونا بير نفر ياخلاشامازدي .بير گون اوزونه چوخ گووَنن ايلقار آديندا بيراوغلان ؛« نه تور اولسا بو قيزي يولا گتيريب آلاجاغام! » دئدي:
ايلقارين دونيادا هيچ بير كم- كسري يوخويدي، قيافه ده سوزي يوخ، عايله سي چوخ زنگين، اؤزي عاغيللي -باشلي، ايشي گوجو وار-دوولتي.مومكون دئيلدي هئچ بير قيز اونا يوخ دئسين.
ايلقار ساغ گئتدي سول گلدي، آلت ووردي اوست چيخدي، هر اويوندان چيخدي اما بنوشه نين اوره گين آلانمادي.« سانكي بو قيزين اؤره گي دوغرودان داشدي : يورولدوم» دئدي:
اما بنؤوشه نين سَرتليي ايقاري داهادا دلي ائديردي، آخير ايناندي اوزو بير ايش گوره نميه جك آرتيق عايله لري ميدانا گتيرمك ايسته دي. بو سؤزي بنؤوشه يه سويله يينجه بنؤوشه نين رنگي قيزاردي-بوزاردي ديزلري تيتره دي گوزلريندن پريل-پريل ياشلار آخدي :<<ساكين يالواريرام ساكين>>دئدي!
ايلقار بو قدَر عجيز-آواره ليي بو قيزدان اصلا بكلمزدي، تعجوبدان آز قالا بورنوز چيخاتسين. دوغروسو هئچ بئله اولسوندا ايستمه زدي آرتيق بنؤوشه نين ياراسي دئشيلميشدي. اونون بؤيوك گيزلين بير دردي واريدي ايستمزدي كيمسه بيلسين آما ايلقار بيلمه دن بنوشه نين اوره يينين دوز يارا يئرينه بارماق باسميشدي . اينديسه ايلقار پئشمان بنؤوشه پريشان!
داغلار قيزينين، گؤيلر ترلانين قانادلاري سينميش بير معصوم قوش كيمي يئره سره لنميشدي...ايلقارين گؤز ياشلاري بنؤوشه نين قان ياشلارينا قاتيشيبدا دئدي:«آخي من نه دئديم سنه بئله دوشدون، سوچوم نه، لطفن آنلاد منه!»
-هئچ بير شئي، سنين سوچون يوخ !
بيليرسن!منيم اورييم داش دئيل كي ...منده بير قيزام هامي قيزلار كيمي ؛اما منده آرتيق اؤره ك قالماييب، منيم آتام بير موعتادين بيري سنين آتان بير وارلي كيشي. بيزيم عايله لر اصلا بير-بيره يئمَز.بو بنؤوشه نين كوكو يوخ داياغي يوخ من داغلار قيزي دئيل يئللر قيزيام...بو سؤزلري بنؤوشه گؤز ياشلاري ايله سويله دي سه ايلقار دئدي:
-سنين آتان موعتادسا جهنم اولسون!منيم آتام مال-دولتي شرف سانيرسا اودا سئوگي، اينسانليق و موسلومانليق آدينا جهنم اولسون!
منيم گوناهيم نه مندن قاچيرسان. سني آتايين حوققاسيندا توستو اولماغا ايذن وئرمم بو آرادا سنين گوناهين نه!سنين كيمي قيزا اونون لياقتي يوخ!
-آجيدين منه بو سؤزلري دئييرسن ؛هه!
-يوخ؛ من بو ديقه لري ياشامادان اؤنجه سني سئوميشديم. آديم ايلقارا آند اولسون سني بير گول كيمي قوروياجاغام. بو گونه قدَر قويمادين كيمسه سنين شرفينه توخونا آرتيق من سنين يانيندايام.
آنديما اينان، سنين آدين بنؤوشه ديرسه منيم آديم
ايلقار!
