جمعه 27 اردیبهشت 1392ده گؤنده ریلیب
بؤلوم | فرهنگ و زبان تركي       یازار :  حجت الهامی
+0 به یه ن
       دده كاتيب

«قوي منه بيگانه ائللر آغلاسين»

-----------------------
باهار چاغي  يوردوم آذربايجاندا
ياغمور ياغيب آخان سئللره سلام
ياشيل يايلالاردا،ياشيل باغلاردا
الوان غونچه لره،گوللره سلام
ياشاسين يوردومون تورك آشيقلاري
توركي شاعيرلري تورك آشيقلاري
تويلاردا،بايرامدا تورك آشيقلاري
سسينه،سازينا ،تئللره سلام
ايفتخار ائيليرم بويوك تورانا
دوغما وطنيمه آذربايجانا
تورك اوغلويام هر واخت مرد-مردانا
او توركي دانيشان ديللره سلام


1387-جي ايلين باليقلار آييندا (اسفند ماه)حله بايرام باليقلار چؤنمه ميشدن اؤنجه اورمونون بويوك عاريف و شاعري تامام حاضيرليق و راضي ليقلا ياشام  دونياسين  دئيشدي و بئله ليكله ياشام ديوانينين سون صحيفه سينه  دامغا ووردو.

دده كاتيب خالق  ايله ياشادي وخالقين آخيجي ديلي ايله شعيرلريني يازدي اونا گؤره ده خالقين تام اؤرَگينده يئر آلدي و شعرلري ديللر ازبري اولدو.

او دونياني و خالقيني گؤزل گؤردو،تورك آنا ديليني شيرين بولدو...

او دربار شاعري اولمادي سون عؤمرونه دك بير الينده بئلچه بير الينده قلم اولدو بئلچه ايله،ياني  اكينچي ليكله بير زحمت كش كندلي كيمي حلال چورك قازاندي و قلم ايله ائلينين قيرميزي و حق سؤيله ين ديلي اولوب اونا گؤره شعرلريده باغچاسينين ميوه لري كيمي طراوتلي ،شيرين و يئتگين اولموشدور.

دده كاتيب شهريار كيمي بير مجازي عشق بهانه سيله شعر يازماغا باشلايير اما بو سئودا سانكي بير باشلانيش جيريقه سي اولور كونولده كي  عرفان و حقيقت كوزلرينين آلولانماسينا .ائله كي بو سيجاق كونول،اورمو ،آذربايجان ،توركيه...ده  شعر، ادب و آشيق وورغونلارينين اوجاغي اولور.
او شعرلرينده اؤز تخلصونو يالنيز«كاتيب» يازيردي اما تورك دونياسيندا بير دب اولاراق ان بويوك صنعتكار،آشيق و شاعيرلره «دده»لقبي وئررلر بو فاخرآدي شعر و عرفان اوجاغي ،قونيه شهرينده كاتبه وئريلميشدي
صاباحيميز درگي سي طرفيندن 1378-ينجي ايلين سونلاريندا ياني رحمتليك  دده كاتيبين عؤمور سون گونلرينده حؤرمتلي باش يازار سپهري نيا جنابلاري ايله بيرليكده  او بويوك شاعرين ائوينده قوناق اولوب ،قاليقلي بير موصاحيبه آپارديق او گونلري خاطيرلاياراق خوش گؤردوم بو يازينين آرديني و دده كاتيبين گؤروشلريني  اؤز شيرين ديليندن موختصرگتيريب و نئچه  شعريني   اوخوياق.

-غزئته چيليگي مملكتين بير عضوو(روكنو) حساب ائله سك هميده جوخ اؤنملي  و مؤهوم  بير قشر و سازماندي باخ بونلار واختلارين ،ايشلرين،ماللارين حتي اهل و عياللاريني صرف ائديركي قيمتي دونيادا بولونماز.بونلار جوخ زحمتلره دوزورلر بو چوخ بويوك نعمتدي غزئته چيلر چوخلو فشارلار جكيرلر گاهدان اولور جانلارين الدن وئريرلر اهلي عياللاري قالير،بونلارين گرك قدرين بيلمك بونلار ميللتي آيينديرير،خبردار ائدير...قشر روزنامه يازان واقعا بير نعمت ديرلر هميده نعمتلرين گولو ؛ اگر دوشونسك اگر بيلسك.
-كيمليك بيلگي حساب ايله 83 ياشلي يام ايشيم اكينچي ليك و حيواندارليق اولوب منيم ائولاديم چوخدو10اوغلوم 7قيزيم وار.تحصيلي اوولده بوردا اوخودوم سورا گئتديم توركيه ده اوخودوم...ايندي منيم شعرلريم 4 كتاب ضمنينده دير بيريسي توركيه ده قونيا شهرينده «عشق و عرفان»آدلي لاتين الفباسيندا جاپ اولوب 2-ينجي سي «اينجيلي صدف»3-ونجوسو «اورمو گؤلو» 4-ونجوسو«گونوموز آيدين»
-دوللو مصطفي،قول هارتون،بالوولو ميسكين،خسته قاسيم،سيد ابوالقاسم نباتي،آشيق علسگر،آشيق علي،نيازي،كمتر،سليمان تشنوي،يونس امره دن ليلهام آلميشام
-سربازليغا قدر بير عشق مجازي منده واريدي سوراسي بو عشق حقيقي يه چوندو اوز قويدوم اشعار عرفانيه،من دئميرم عرفانييم ولي عرفانين يولو ايله گئديرم
- من عرب ديلي ايكي لهجه سين بيري عراق لهجه سي بيريده مصر لهجه سين كاميل بيليرم فارس ديليني و تورك ديلين استانبول توركجه سين اؤزلريندن گؤزل دانيشيرام بير دفعه استانبولدا مجديه هتلينده بير كيشي مندن سوردو:حاجي بي نره ليسن؟دئديم ايرانلي ييم. دئدي يوخ يوخ سن حاجي سان حاجي يالان سويلمز سن ايراني اولامازسين يا جاناق قالالي سين يا ئشيك داغلي! اويله اولارين لهجه سي ايله قونوشارام اينانمازلار و آذربايجان توركجه سي ده كي اؤز آنا ديليميزدي.روسلار بوردا اولاندا بير آز روسجا اؤيرنميشم،آسوري ديلينده دئمك اولار اوچدن بيرين بيليرم.
- گئرچكده كوره سونلي كلمه سي ايسم مكاندي ؛ايسم مذهب يا قوميت يا ديل دئيل .توركيه يه گئدنده بازرگان يولونون 30 كيلومترليينده بير شهر وار دوغوبايزيد، 3كيلو متر اويانا آغري دي، بير آز اويانا اسن قالا اوندان سورا خوراسان ،ساغ ال يول گئدير قارا دنيز ساحيل لرينه او منطقه نين من 6 اوستانلارينا گئتميشم سامسونا قدَر گوموش خانا ،بايبرود،ترابزون، اوردو،،كيره سون،سامسون آدي گئدن طايفا گيره سون دان گليب لر اونا گؤره  گيره سونلو دئييرلر بو ايسم مكان دي سورا ياواش ياواش دئيشيلدي هر كس بير جوره اؤز باخيميندان كيراسونلو،قره سونلو،قره گونلو آدي قويو بلار .من بير شعر دئميشم:
كؤنول ديلر تانيتديرسين سويونو
بيز تورك اوغلويوز قوچ اوغلان ييز
بير كؤكدن آيريلميش يئرمي داغ قير آت
آلتاي داغلارينين چئوره يانلي ييز
تورك اوغلويوز بيز ساواشا چيخاندا
       ييلديريملار چالخيب شيمشك چاخاندا
دوشمنلر كوكسونه سونگو تاخاندا
قيرميش قاپلان كيمي هاي قيرانلي ييز

-قولونجو كندينين باشچي سي حاج قلينج خان ايدي اونون آدينا بورا آدلانيب من كيتابيمدادا بونو يازميشام آما بعصي تاريخ يازانلار  يازيرلار كي نادر شاه گليب بوردان كئچنده قولونج اولوب ! اولا قولونج بير جور سويوق دَيمه دي  بو عارضه آديدي داي طايفايا و مكانا ربطي يوخدو.گؤرك نادير شاه بوردا  قولونج اولمادان قاباق بس بورانين آدي نمه نه ايدي؟او تاريخ لر دوز دئييل و ضعيف دير.
-شاعيرليك بير نبوغ دور كي آللاه وئرگي سي دير منتها بو يوخو حالتينده دير مننتظر دي بير اولاي باش وئره و او يوخو حالتينده اولان  نبوغ آييلا تا شعري ايشه سالا چوخدا ساوادا  ربطي يوخدو فقط مطالعه ائتديكده شعر چيچكله نير و جيغالانير.شاعيرليك بير پايه عرفاندي بير درجه  مقام عالي دي بلكه اعلادي البته نئچه جوره  شاعيرليك وار  عرفاني شاعيرلر  مولانا ،چلبي اورموي ،آشيق ويصل، نيازي ...
-لاپ آخير شعريم ايندي شيل اولوب اللرده قالماغيما دئميشم(بوردا دده نين سسي توتولوب آغلايير و بيزيده آغلادير)
مدد آللاه دوشگونلرين ياوري
دوشگون اولدوم،دوشدوم اللرده قالديم
عؤمور دولدو سيننيم سكسن اوچ اولدو
ددوشدوم غم گؤلونه سئللرده قالديم
اليف قدديم دوندو نونا بوكولدو
توك آغاردي ،ديشلر بير­-بير تؤكولدو
هر نه توخوموشدوم بوتون سوكولدو
داستان اولدوم دوشدوم ديللرده قالديم
قاتارلانيب درد جانيما دوزولدو
دونيا ساغيغيندان اليم اوزولدو
اجل شاختا ووردو تاغيم پوزولدو
ليلاسيز مجنون تك چؤللرده قالديم
دده كاتيب حال-احواليم پريشان
قولاقلار ائشيدمير،گؤزلريم دومان
اؤزون منه يار اول اي رحيم-رحمان
يورولموشام يورقون يوللاردا قالديم

-سون سوز:حضرت پيغمبر(ص) بويورور:آللاه يلنيندا او آدام ايستكلي دير كي خلقه چوخ منفعت يئتيره سيزينده ايشينيز(غزئته جيلر) بئله دي. اينشاللاه صادقانه،خالصانه بو ميللته خيدمت ائليه سيز آللاه بيله ييزي يورماسين.اوندان سورا بير آللاهي اونوتمايين بير آتا آناييزي،اگر ساغديلار قدرين بيلين اگر آللاه رحمتينه گئديب لرسه خلق ايله  ائله كئچينين هامي دئسين آللاه آتا-آنايان رحمت ائله سين آتا-آنا راضي اولاندان آللاه،پيغمبر،ايماملاردا راضي اولارلار

.

«عؤمور كارواني»
قادير آللاه كؤچور عؤمرون كارواني
منه گئدر-گلمز يوللار آغلاسين
بولبول اوچور ويران قالير گولشني
 سوناسيز بوش قالان گؤللر آغلاسين
قلم غريب ليگي يازيب خاص منه
اؤرك دولو بوللو كدر پاس منه
گؤيده كي بولودلار توتسون ياس منه
شاققيلداييب آخان سئللر آغلاسين
اجل بوغازيمدا كسير سسيمي
سؤزلريم ديللرده ائدير بحثيمي
دوست كويوندان گلن صاباح نسيمي
قبريم اوسته اسن يئللر آغلاسين
دده كاتيب گيلئي لييم ائليمدن
حق دئميشم اينجي ييللر ديليمدن
انتظاريم يوخدور اؤز فاميليمدن
قوي منه بيگانه ائللر آغلاسين


برچسب‌ها: دده كاتب, اورمو, اورميه, آذربايجان, تورك

وبسایت خبری تحلیلی دورنا نیوز آذربایجان غربی